Vì sao các nước không đón người Rohingya?

BBC

Cả thế giới đang nhìn vào ASEAN khi xảy ra thảm trạng Rohingya

LHQ lên tiếng về thuyền nhân Á châu

19 tháng 5 2015

Các thuyền nhân cần được trợ giúp thức ăn và đồ y tế

Liên Hiệp Quốc lên án các quốc gia Đông Nam Á đã từ chối cứu giúp người tỵ nạn trên biển.

Ít nhất 700 người Bangladesh và Rohingya từ Myanmar đã được người dân Aceh, Indonesia, cứu nạn hồi tuần trước và con số người trong các trại tỵ nạn ở địa phương này nay lên tới ít nhất 1.500.

Phát ngôn viên của Cao ủy LHQ về Người Tỵ nạn (UNHCR) Vivian Tan nói việc ít người được cứu vào cuối tuần là 'dấu hiệu xấu'.

Các tổ chức cứu trợ nói khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng đang diễn ra vì các nước trong khu vực không chấp nhận người tỵ nạn.

Các thuyền nhân đều trong tình trạng thiếu ăn và những người sống sót cho hay trên các tàu đã xảy ra ̣đánh nhau tranh giành thức ăn gây thương tích.

Bà Tan cảnh báo rằng thời gian để giúp người tỵ nạn không còn nhiều.

Bà nói: "Chúng tôi hy vọng sẽ tìm thêm được thuyền tỵ nạn, cứu được nhiều người và cho phép một số người được lên bờ. Tuy nhiên dường như điều này không xảy ra".

Nhà chức trách Indonesia đã khuyến cáo ngư dân của họ không nên giúp các thuyền nhân trừ khi thuyền của họ bị đắm và họ bị chìm dưới nước.

Nhiều quốc gia không muốn tiếp nhận người tỵ nạn

Người phát ngôn cho quân đội nước này, ông Fuad Basya, nói ngư dân có thể mang thức ăn, nhiên liệu và nước cho các thuyền nhân cũng như giúp họ sửa chữa tàu, nhưng mang họ lên bờ thì lại là nhập cảnh trái phép Indonesia.

Một số ngư dân ở tỉnh Aceh nói với BBC rằng họ không được phép giúp thuyền nhân ngay cả khi những người này sắp chết đuối.

Hàng nghìn người, đa số là người Hồi giáo Rohingya trốn chạy nghèo đói và đàn áp ở Myanmar, đang trôi nổi trên biển. Bên cạnh đó cũng có nhiều người Bangladesh đi tìm việc làm.

Trong khi đó, thị trưởng Langsa, hải cảng ở Indonesia nơi nhiều thuyền nhân đang được cứu chữa, nói thành phố của ông không có ngân sách để giúp người tỵ nạn mà cũng chưa được Jakarta hỗ trợ gì.

Ông Usman Abdullah nói: "Vâng, chúng tôi cần hỗ trợ ngay lập tức từ chính quyền trung ương cũng như từ các tổ chức quốc tế và phi chính phủ để có thể chăm sóc những người Rohingya đã dạt vào chỗ chúng tôi".

Vì sao các nước không đón người Rohingya?

Jonathan HeadBBC News, Thái Lan
18 tháng 5 2015

Khó có thể hình dung lại có nơi nào khác cứng rắn với những thuyền nhân tị nạn hơn chính phủ các quốc gia Đông Nam Á.

Malaysia đã chặn hải giới phía Tây Bắc để ngăn thuyền tị nạn. Thái Lan cũng ra sức sửa máy thuyền và xua họ ra khỏi lãnh hải của mình, mặc cho đói khát và dịch bệnh tràn lan.

Giờ thì ngư dân Indonesia nói đã nhận lệnh không được cứu bất kỳ ai khác trên biển.

Vì sao? Chắc chắn là họ lo sợ cơn bão người nhập cư nếu mở cửa. Malaysia đã cưu mang hàng chục ngàn người Rohingya Hồi giáo và nói không thể gánh thêm được.

Thái Lan cũng đã nhận nhiều triệu người nhập cư trái phép từ các nước láng giềng. Theo nước này, họ đã nhận khoảng 800.000 thuyền nhân chạy khỏi Việt Nam vào nửa cuối những năm 70, và sống trong trại ở các nước Đông Nam Á suốt gần hai thập kỷ.

• Người Rohingya Hồi giáo chủ yếu sống ở Miến Điện – đa phần tập trung ở bang Rakhine - nơi họ không được coi là công dân và bị đàn áp suốt nhiều năm.
• Các tổ chức nhân quyền nói những người di cư này cảm thấy họ “không có lựa chọn” nào khác ngoài rời bỏ đất nước, trả tiền cho các nhóm buôn người để được giúp đỡ. Liên Hợp Quốc ước tính có hơn 120.000 người Rohingya đã chạy nạn trong ba năm qua.
• Các nhóm buôn người đưa những người này đi bằng đường biển tới Thái Lan và từ đó đi đường bộ tới Malaysia, thường giữ làm con tin cho tới khi gia đình trả tiền chuộc.
• Nhưng gần đây Thái Lan bắt đầu chặn nhiều ngả đường nhập cư, có nghĩa là những kẻ buôn người dùng đường biển thường xuyên bỏ rơi hành khách giữa đường.

Láng giềng của Miến Điện bị trách cứ gây nên cuộc khủng hoảng này do cách đối xử bạc đãi với người Rohingya.

Miến Điện phủ nhận trách nhiệm. Và bỗng nhiên mọi cuộc đối thoại giữa các nước Asean trở nên rỗng tuếch.

Thế nhưng cãi vã về việc trách nhiệm thuộc về ai không phải là vấn đề khẩn cấp nhất hiện nay, mà là cứu lấy mạng người.

Đáng ra, điều kiện ngặt nghèo trên thuyền, và những cái chết đáng sợ xảy ra trong lúc đánh nhau giành giật thức ăn, đã minh chứng rõ cho điều này. Và nên nhớ rằng, con số những người thực hiện hành trình nguy hiểm – được cho là 25.000 năm nay – bởi những kẻ buôn người thu được lợi nhuận quá cao.

Nếu Thái Lan và Maylaysia làm nhiều hơn để hạn chế những kiểu làm tiền này, có lẽ đã có ít người liều gắng vào bờ mặc cho nguy hiểm tới mạng sống.

Từ thuyền nhân VN đến người Rohingya

Trịnh Hội

Gửi tới BBC từ Manila, Philippines
8 giờ trước

Thuyền nhân Việt trên tàu Hoa Kỳ tháng 5/1975

Chỉ hơn hai tuần trước, cộng đồng 3 triệu người Việt hải ngoại tưởng niệm 40 năm ngày Sài Gòn thất thủ, ngày kết thúc cuộc chiến Việt Nam nhưng cũng là ngày khởi đầu của cuộc di tản.

Trong những năm sau đó, hơn một triệu người đã vượt biên bằng thuyền đến các nước láng giềng: Thái Lan, Malaysia, và Indonesia.

Như những gì đang xảy ra ngay hiện tại trên biển Andaman với người thiểu số Rohingya từ Miến Điện.

Họ cũng chạy trốn sự đàn áp và các xung đột sắc tộc để có được tự do chính trị và kinh tế. May mắn thay, đối với họ, Phương Tây, vào thời điểm đó, đã giải cứu bằng cách tái định cư hầu hết những người trong số họ, trong đó có cha tôi.

Nhưng đối với nhóm người Rohingya vô tổ quốc, thật không may hiện không có một giải pháp lâu dài hay phương cách nào khác hơn. Bởi thế ngay tại thời điểm này, họ là những người đang bị bỏ rơi, chẳng ai để tâm, trôi dạt trên đại dương không điểm đến.

Đối với tôi biến cố nhân đạo mới nhất đang diễn ra ở Đông Nam Á có lẽ là một sự lặp lại của lịch sử quá sớm và bất kể đang hình thành một trật tự thế giới mới với sự thịnh vượng chưa từng có, sự nối kết mật thiết bằng hệ thống viễn liên 4G , bất kể phương châm "Một Tầm nhìn, Một Bản sắc, Một Cộng đồng” của ASEAN, khi liên quan đến sự giúp đỡ xoa dịu nỗi đau, để cứu lấy sự sống còn, chúng ta thật chẳng làm gì!

Malaysia và Indonesia cho đến nay phản ứng bằng cách đẩy ra biển những con tàu cập bến với hàng trăm người Rohingya tuyệt vọng, như những gì họ đã làm đối với người Việt bốn mươi năm trước đó.

Singapore tuyên bố họ không đón chào bất kỳ người tị nạn nào bất kể đến từ đâu. Riêng các quan chức Thái Lan thì rất vui mừng khi đẩy được họ đi, bằng cách cung cấp thức ăn và nước uống cho một số người trước khi giúp cho họ đi xa hơn ra biển cả. Đi đâu thì chẳng một ai muốn biết.

Trong khi đó, Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về Tị nạn (UNHCR) có nhiệm vụ chăm sóc những người tị nạn và vô tổ quốc trên toàn thế giới chỉ có thể kêu gọi các chính phủ trong vùng cần hành động khẩn cấp để giúp đỡ những người đang mắc nạn trên biển.

Cả thế giới đang nhìn vào ASEAN khi xảy ra thảm trạng Rohingya

Đối với nhiều người, trong đó có cựu Ngoại trưởng Mã Lai Syed Hamid Albar, vấn đề cần phải được giải quyết tận gốc.

Nhưng đối với Miến Điện, chính phủ không những không công nhận người Rohingya là công dân nước mình mà còn cho họ là ‘người Hồi giáo Bengali vô tổ quốc’.

Thật vậy, tuyên bố chính thức mới nhất từ nhà cầm quyền là chỉ cần nhắc đến chữ ’Rohingya' trong bất kỳ một cuộc họp nào về vấn đề này thì trong tương lai họ sẽ rút lui không tham gia.

Nan đề lặp lại

Bởi thế đây là một nan đề, phức tạp và đa diện, khó xử đến độ ngay cả người đoạt giải Nobel nổi tiếng Aung Sann Suu Kyi của Miến Điện, một quán quân về nhân quyền đã không dám vào cuộc, vì sợ sự căng thẳng và đổ máu sẽ nổ lớn ra.

Trong một bài báo đăng trên tờ Huffington Post năm ngoái, được biết bà đã nói:

"Tôi không im lặng bởi những toan tính chính trị. Tôi im lặng vì, bất cứ tôi đứng bên nào thì cũng sẽ có nhiều đổ máu hơn. Nếu tôi lên tiếng cho nhân quyền, họ (những người Rohingya) sẽ chỉ phải chịu đau khổ. Máu sẽ đổ xuống nhiều hơn."

Thật vậy, với các cuộc bạo loạn vào năm 2012 giữa người Hồi giáo Rohingya và người thiểu số Rakhine theo đạo Phật ở tiểu bang Rakhine miền tây Miến Điện, tình hình vẫn còn rất ảm đạm và dễ bùng nổ.

Nhưng tôi nghĩ sự im lặng không phải là câu trả lời. Bởi rõ là sự im lặng đã không ngăn chặn thảm kịch mới nhất đang xảy ra, ngay trước cửa ASEAN.

Tiếng nói đơn độc của Aung Sann Suu Kyi dĩ nhiên sẽ không đủ.

Nhưng với tầm vóc của bà, chỉ cần kêu gọi một cách đơn thuần đã là một khởi đầu tốt. Bằng cách lên tiếng kêu gọi sự chú ý của thế giới về hoàn cảnh của người Rohingya, những phụ nữ, trẻ em đang chết trong đói khát, các nhà lãnh đạo trong vùng và ở Phương Tây sẽ buộc phải gặp nhau để đưa ra một giải pháp ngay lập tức.

Như những gì họ đã làm được vào năm 1979 tại Hội nghị Geneva để giải quyết vấn đề người tị nạn Đông Dương.

Vào thời điểm đó, nó là một nan đề rất lớn. Có hơn 200.000 người tị nạn Đông Dương bị kẹt trong các trại tị nạn ở các nước láng giềng như Thái Lan và Philippines.

Và mỗi ngày vẫn có hàng ngàn người khác đến bằng thuyền hoặc qua đường bộ. Tuy nhiên, một giải pháp lâu dài đã được tìm thấy chỉ trong vòng một tuần lễ và trong 10 năm tiếp theo, gần 2 triệu người tị nạn Việt Nam, Campuchia và Lào đã được làm thủ tục cho phép họ đến tị nạn ở các nước phương Tây.

Đó là một nghĩa cử đáng khen ngợi, do Hoa Kỳ chủ xướng, nhưng đã được tất cả chia sẻ chung, kể cả các quốc gia ít có giao tiếp với Đông Nam Á như Brazil và xa hơn như Israel.

Không có lý do gì để chúng ta không thể làm tương tự cho người Rohingya, một sắc tộc thường được mô tả là một trong những nhóm thiểu số bị đàn áp nhất trên thế giới.

Nếu như lịch sử chứng nhận được một điều gì đó, nó sẽ cho chúng ta thấy rằng nếu được cho một cơ hội, người tị nạn, dù họ đến từ Đông Âu trong thập niên 1950 hay từ Đông Dương trong thập niên 1980, sẽ phát triển và thịnh vượng.

Và không những họ sẽ đóng góp nhiều vào xã hội nơi họ đang nương náu, mà họ còn trả ơn những nghĩa cử nhân từ, trong một thời gian gần nhất, bằng cách giúp lại những ai đang tìm một nơi nương náu như họ đã từng tìm.

Sau cơn thịnh nộ của cơn bão Haiyan, bỏ lại sự tàn phá thảm khốc trên quần đảo Philippines 18 tháng trước đây, chỉ riêng cộng đồng người Việt hải ngoại đã quyên góp trên 2 triệu đô để giúp các nỗ lực tức thời cứu trợ và tái thiết. Cho đến nay, trên một tấm bảng đặt tại một trường học được xây dựng lại và tài trợ bởi các cựu thuyền nhân Việt-Nam vẫn còn hàng chữ:

‘May we shelter you like you have sheltered us in our times of need’

(Cho tôi che chở bạn như bạn đã từng chở che tôi lúc gian nguy).

Ước gì người Rohingya cũng sẽ được cho một cơ hội y như thế.