Thế giới đánh dấu ngày Tự do Báo chí - Tự do truyền thông trên thế giới ở mức thấp nhất từ 10 năm nay

VOA

 

Thế giới đánh dấu ngày Tự do Báo chí

03.05.2014

Hôm nay là Ngày Tự do Báo chí Thế giới, một ngày lễ hàng năm mà Liên Hiệp Quốc đặt ra vào năm 1993 để ủng hộ tự do diễn đạt.

Liên Hiệp Quốc nói rằng “một nền báo chí cởi mở và đa nguyên” phải làm việc trong một môi trường an toàn mà không sợ bị trả đũa.
 
Cơ quan thế giới này nói rằng ít nhất 71 nhà báo đã bị giết hại trong lúc 826 nhà báo khác bị bắt. Hơn 2.000 ký giả bị đe dọa hoặc bị tấn công thể chất hồi năm ngoái.
 
Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới 2014 nêu bật ảnh hưởng tiêu cực của những vụ xung đột đối với quyền tự do thông tin. Hội nhà báo không biên giới, tổ chức bảo trợ cho việc thực hiện bảng chỉ số này, nói rằng một số quốc gia đã bị ảnh hưởng của một xu hướng là diễn giải nhu cầu an ninh quốc gia với “một cách thức quá rộng và có tính chất lạm dụng, gây phương hại tới quyền thông tin và được thông tin.”
 
Hội này cho biết xu hướng đó là “một mối đe dọa đang tăng trên toàn thế giới” và đang gây nguy hại cho tự do thông tin ở những nước được xem là dân chủ.
 
Phần Lan đứng đầu bảng xếp hạng về chỉ số Tự do Báo chí Thế giới sang tới năm thứ tư liên tiếp, kế đến là Hà Lan và Na Uy, giống như năm ngoái.
 
Ba nước Turkmenistan, Bắc Triều Tiên và Eritrea một lần nữa nằm ở vị trí cuối bảng. Hội nhà báo không biên giới nói rằng tự do thông tin không hiện hữu ở 3 quốc gia này.
 
Hoa Kỳ được xếp hạng 46 trong danh sách 180 quốc gia. Nga hạng 148, Cuba 170, Trung Quốc 175. Việt Nam hạng 174 và tiếp tục là nhà tù lớn hàng thứ nhì thế giới đối với blogger và công dân mạng.

Tự do truyền thông trên thế giới ở mức thấp nhất từ 10 năm nay 

Bản đồ về Tự do báo chí năm 2014 của Freedom House.

01.05.2014 

Mặc dù con số những phương cách đưa tin tức và thông tin mở rộng chưa từng có, một phúc trình mới nói rằng việc đàn áp tự do truyền thông trên toàn thế giới vẫn chưa thấy giảm bớt. Phúc trình về Tự do Báo chí năm 2014 nói tự do báo chí toàn cầu đã “xuống tới mức thấp nhất trong một thập niên qua,” với những bước thụt lùi nghiêm trọng tại những nơi đã có nhiều tiến bộ chỉ cách đây vài năm. Thông tín viên Đài VOA Jeff Seldin ghi nhận thêm chi tiết về những nơi mà cuộc tranh đấu cho tự do truyền thông đã giảm sút trong những thời điểm khó khăn và về ý nghĩa của sự kiện này đối với một công chúng khao khát thông tin.

 

Gần như ở khắp nơi, chỉ riêng việc có được thông tin không thôi cũng đang trở thành ngày càng khó khăn hơn…Tổ chức Freedom House, một tổ chức bất vụ lợi tranh đấu cho dân chủ nói tự do truyền thông đang xuống dốc trên toàn thế giới.

“Chúng ta thấy những nỗ lực kiểm soát hay thao túng nội dung, do đó là hiện tượng gia tăng việc sử dụng tuyên truyền, tìm cách gây ảnh hưởng trước đến nội dung biên tập. Điều nữa chúng ta cũng chứng kiến là việc đàn áp và sách nhiễu những người viết blog và những người sử dụng những phương tiện này để phổ biến thông tin.”

Đó là nhận định của bà Karin Karlekar, giám đốc dự án của Tổ chức Freedom House. Bà cho biết tự do truyền thông bị xói mòn tới mức độ là trong năm 2013 chỉ có 1 trong 6 người trên thế giới tiếp cận được với Truyền thông Tự do.

Bà nói tiếp là tại nhiều khu vực tự do truyền thông xuống dốc, chính phủ không chỉ hành động một mình.

“Có những thay đổi về quyền sở hữu tại một số cơ quan truyền thông chính. Và rồi chúng ta chứng kiến những thay đổi trong luận điệu của những bài xã luận, chúng ta thấy áp lực đè nặng lên các nhà báo.”

Bắc Triều Tiên được xếp hạng tệ nhất trong số 197 quốc gia và vùng lãnh thổ được Freedom House xếp hạng. Iran cũng đứng gần chót dù có cải thiện đôi chút trong cuộc bầu cử Tổng thống, và Syria cũng thế, nơi nhiều nhà báo bị giết và bắt cóc.

Trung Đông nói chung cũng chứng kiến sự kiện tự do báo chí xuống dốc tệ hại nhất, dẫn đầu là Ai Cập, nơi chính phủ được quân đội hậu thuẫn đàn áp mạnh mẽ, nhắm vào các nhà báo và đưa họ ra tòa xét xử.

Chỉ có 2% dân số trong vùng được hưởng Truyền thông Tự do, 14% chỉ tiếp cận được truyền thông tự do một phần; 84% sống trong những quốc gia truyền thông "Không Tự do".  

Tuy nhiên không nơi nào thành tích lại tệ hại hơn vùng Âu Á, nơi ở Nga các nhà báo bị cầm tù và đánh đập, một số chết vì thương tích.…trong khi đó tại Ukraine, các nhà báo biểu tình vì các đồng nghiệp bị tấn công tàn bạo, một số xảy ra trong những cuộc biểu tình được gọi là Euromaidan.

Theo Freedom House, không có một người nào tại vùng Âu Á-bên ngoài Tây Âu-sống trong một quốc gia với tự do truyền thông; 3% dân số trong vùng có được tiếp cận tự do truyền thông một phần, trong khi 97% sống tại những quốc gia được xếp hạng “Không Tự do”.

Tại Châu Mỹ La Tinh. tự do truyền thông xuống dến mức thấp nhất trong vòng 5 năm…đứng đầu là Venezuela, nơi chính phủ đàn áp những nhà báo tường trình về những cuộc biểu tình chống chính phủ.

Freedom House nói chỉ có 2% người Châu Mỹ La Tinh sống tại những nước có “Tự do truyền thông”, 67% tại những quốc gia chỉ có tự do  truyền thông một phần, và 31% sống tại những nước “Không Tự do”.

Ngay tại một số nước có lịch sử tự do truyền thông cũng chứng kiến các quyền tự do bị xói mòn, kể cả Hoa Kỳ- Freedom House nêu ra những nỗ lực của chính phủ sách nhiễu những nhà báo, đặc biệt là những người tường trình về những vấn đề an ninh quốc gia.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ theo đuổi một phóng viên của báo New York Times để có được những nguồn tin bí mật của ông này và chính phủ lấy danh sách những cú gọi điện thoại của các nhà báo làm việc cho Thông tấn xã AP.

Bà Kelly McBride thuộc Viện Poynter cho rằng đây là một khuynh hướng đáng lo ngại.

Bà nói với Đài VOA: “Các độc giả, khán thính giả sẽ dễ dàng bị lừa gạt và bối rối nhiều hơn về sự thật. Và chúng ta đã thấy hiện tượng này.”

Bà McBride nói hậu quả là môi trường truyền thông đặt áp lực lên khán thính giả để họ tự quyết định điều gì thực sự hợp pháp.