01/10/2013 02:00 GMT+7
Doanh nghiệp chết, người mất việc tăng, nhưng tỷ lệ thất
nghiệp và tỷ lệ hộ nghèo lại giảm đi rất nhiều, vậy "bí ẩn" nằm ở chỗ
nào?
Dối thành quen?
Đều đặn năm hai kỳ khi tiết trời mát mẻ, song diễn đàn kinh tế mùa
xuân và mùa thu của Ủy ban Kinh tế Quốc hội lại luôn nóng hổi, bởi các
vấn đề thời sự của nền kinh tế được thảo luận với độ mở cao.
Chỉ điểm lại bốn diễn đàn của hai năm gần đây thì kỳ nào các vấn đề
vừa thời sự vừa "đại sự". Chẳng hạn, lợi ích nhóm cản trở cải cách ra
sao, tồn kho thể chế đang gây hệ lụy gì, tái cơ cấu đang vướng ở đâu,
lời giải nào hài hòa cho cả tăng trưởng và lạm phát... cũng được bàn
thảo nhiều chiều. Nhưng vì sao khó khăn của nền kinh tế cứ ngày càng
trầm trọng xem ra vẫn là câu hỏi hóc búa.
Ở diễn đàn vừa diễn ra trong hai ngày cuối tuần qua, vẫn mở màn bằng
một trình bày tổng quan với gam màu tối áp đảo, Viện trưởng Viện Kinh tế
Việt Nam, ông Trần Đình Thiên cho rằng, cần đánh giá điểm rất mấu chốt
để hiểu tại sao tình hình kinh tế thay vì dự báo bay lên, thì lại lâm
vào tình trạng nghẽn mạch trong tình thế bi kịch.
Và một phần câu trả lời đã nằm trong chính sự than thở của vị chuyên
gia này, rằng ở Việt Nam, làm chính sách đúng là khó nhất vì cơ sở số
liệu chả có tý thuyết phục nào.
Khi cả hai số liệu đều được chính thức công nhận nhưng tổng GDP của
63 tỉnh thành lại... gấp đôi GDP quốc gia. Rồi sai số hàng trăm ngàn đơn
vị khi thống kê hộ nghèo, số công chức không hoàn thành nhiệm vụ, số
người có việc làm mới..., hay hàng chục, hàng trăm nghìn tỉ đồng ở nợ
xấu, thu chi ngân sách trong các báo cáo là hết sức bình thường.
 | |
| Ảnh minh họa |
Đặc biệt, điều rất lạ và rất bí ẩn được vị chuyên gia này phát hiện
là số hộ nghèo giảm rất nhanh, thất nghiệp cũng giảm trong khi doanh
nghiệp chết như rạ.
250 nghìn doanh nghiệp đóng cửa và cắt giảm công suất, mỗi doanh
nghiệp trung bình 20 lao động (theo tính toán của VCCI) kéo theo ít nhất
5 triệu người mất việc, thế mà báo cáo vẫn nói mỗi năm giải quyết việc
làm mới cho 1,54 triệu người.
Trong khi mô hình tăng trưởng dựa vào tiền và phục vụ người có tiền
mà đói nghèo lại giảm (năm 2013 ước giảm 1,8 - 2%), ông Thiên cho rằng
"lý sự kinh tế có vấn đề rất nghiêm trọng mà chúng ta coi như là không
có gì".
"Tôi có lần đã nói với các vị lãnh đạo là có vẻ mô hình tăng trưởng
định hướng xã hội chủ nghĩa không như chúng ta nói", Viện trưởng Thiên
kể. Sau đó ông than thở thêm "Chúng ta tùy tiện vô trách nhiệm đến mức
dối trá thành quen, không thể chấp nhận cái cách sinh ra ảo tưởng chính
sách mãi thế này được".
Nhiều lần nhấn mạnh việc làm và thất nghiệp là một trong bốn chỉ tiêu
quan trọng nhất của kinh tế vĩ mô, tuy nhiên Phó trưởng đoàn đại biểu
Quốc hội Tp.HCM Trần Du Lịch, không phải đến tận bây giờ mới khẳng định
là "không bao giờ tin con số giải quyết việc làm năm nào cũng 1,5 - 1,6
triệu"
Chắc chắn là với mức tăng GDP khoảng 5% thì không thể tạo ra đến 1,6
triệu việc làm và mức thất nghiệp ở đô thị chỉ có 4%, ông Lịch phát biểu
tại diễn đàn.
Ngoài tốt cả, trong vẫn rối loạn
Quả thật, nếu không nhận diện đúng thực trạng, giải pháp không thể
chính xác. Và như vậy các nhà kinh tế tham gia hoạch định chính sách hay
tham gia phản biện chắc chắn sẽ không thể tự tin.
Vậy cũng không quá khó hiểu khi nguyên Thống đốc NHNN Cao Sỹ Kiêm,
thành viên Ủy ban Kinh tế suốt từ khóa QH thứ 12 đến nay, nhận xét rằng
hiện nay cả DN và người dân đều thiếu động lực và thiếu cả niềm tin. Bởi
cứ nghe diễn đàn, hội thảo thấy nhiều ý kiến hay thì phấn khởi. Nhưng
chờ đợi một thời gian chả thấy kết quả gì, hội thảo tiếp theo lại nêu,
rồi lại chờ, rồi cũng không thấy chuyển biến, nên càng nghe càng thấy
phân tâm.
Theo ông Kiêm, cần giải đáp cho rõ tại sao từ sau năm 2007 kinh tế cứ
thụt dần, khoảng cách với khu vực cứ doãng ra. Nhiều hội thảo nói do
bên ngoài rắc rối nên ta cũng thế thôi. Nhưng những thứ liên quan đến
bên ngoài đều tốt cả, xuất khẩu tốt, đầu tư tốt, FDI tốt... còn bên
trong thì rối loạn thêm.
Vậy là lại thêm một "bí ẩn" cần được giải mã.
Nhưng luận giải được nguyên nhân dường như đã không còn quan trọng
bằng việc làm gì tìm ra giải pháp. Đặc biệt là phải làm sao để giải pháp
đến đúng nơi, đúng chỗ và được tiếp thu một cách đúng đắn.
"Tôi để ý hội thảo kiểu thế này cứ chồng lên nhau, hết Đảng, Chính
phủ, Quốc hội, lại đến các ngành, tạp chí tổ chức lên tục. Vấn đề đưa ra
ai cũng có lý lẽ rất chặt chẽ, nhưng không vào thực tiễn được vì chúng
ta - những nhà lý thuyết - nghiên cứu không đủ tầm, không rõ nét, không
chính xác, chỉ nói đường lối vĩ mô chung chung thôi", ông Cao Sĩ Kiêm
bình luận.
"Và có những nghiên cứu đúng nhưng cũng không chuyển tải được đến cơ
quan quyết định. Mà có đưa lên đúng chỗ rồi cũng lại giăng mắc nhiều vấn
đề, cục bộ, nhóm lợi ích, ghế này ghế khác"...
Nói chung chung nhưng không chỉ ra ai, ở chỗ nào, phải làm gì, theo
ông Kiêm chính là nguyên nhân làm cho dân thiếu niềm tin. Mà "thiếu niềm
tin, không có động lực thì khi lâm sự dân đẩy chúng ta ra chứ không
phải dân ủng hộ đâu", ông Kiêm nói.
Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Võ Trí
Thành cho rằng cơ hội chỉ khi có sự ổn định và cải cách quyết liệt thì
lòng tin của người dân, nhà đầu tư, thị trường sẽ quay lại.
Và điều mà Việt Nam đang thiếu, theo ông Thành chính là ý chí quyết
liệt của các cá nhân có trọng trách, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám
chiến đấu.
Vẫn sốt ruột với "tồn kho thể chế", chuyên gia kinh tế Võ Đại Lược
quả quyết, nếu cứ phát triển theo mô hình tăng trưởng bất cập hiện nay
thì sẽ không có lối ra mà chỉ đi vào ngõ cụt. Xét cho cùng thể chế là
quyết định sự phát triển, đổi mới thể chế nếu không muốn làm thì rất
khó, còn nếu thực sự muốn làm thì không khó.
Vị chuyên gia cao niên này cũng đề nghị Quốc hội có luật quy định
trách nhiệm cá nhân của quan chức, nếu không đã có vị trí thì ông nào
cũng cứ nghiễm nhiên ngồi mãi. Bởi "Bộ trưởng ngoại giao Nhật sơ xảy một
câu là từ chức ngay, ta quan chức nói tùy tiện thì chả sao cả".
Vĩnh An
| Bài cùng tác giả:
Không 'tròn vai' cũng không bị kiểm điểm?
Ban hành bộ tiêu chí để đánh giá hoạt động của đại biểu Quốc hội
không phải là yêu cầu của cử tri, mà là yêu cầu của chính người trong
cuộc.
|
No comments:
Post a Comment