“Mắt thần” giám sát biển đảo

 Thời sự trong nước

“Mắt thần” giám sát biển đảo

Thứ Sáu, 03/05/2013 23:02

VNREDSat-1 được kỳ vọng sẽ mở ra một trang mới trong lĩnh vực nghiên cứu và chinh phục vũ trụ của Việt Nam nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng

• Phút chót hoãn phóng vệ tinh VNREDSAT-1

Vào lúc 9 giờ 6 phút hôm nay (4-5), VNREDSat-1, vệ tinh viễn thám quang học đầu tiên của Việt Nam, sẽ được phóng vào quỹ đạo. Với vốn vay viện trợ phát triển 55,8 triệu euro và 65 tỉ đồng vốn đối ứng từ Chính phủ, vệ tinh này được kỳ vọng sẽ mở ra một trang mới trong lĩnh vực nghiên cứu và chinh phục vũ trụ của Việt Nam nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng.

Vệ tinh VNREDSat-1 được các chuyên gia đưa vào khoang chở hàng của tên lửa đẩy VEGA (Ảnh do Viện Công nghệ Vũ trụ cung cấp)

Lợi ích không thể tính bằng tiền

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, TS Bùi Trọng Tuyên, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ vũ trụ, Trưởng Ban Quản lý dự án vệ tinh nhỏ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho biết VNREDSat-1 sẽ được Công ty Arianespace phóng vào quỹ đạo bằng tên lửa đẩy VEGA từ sân bay vũ trụ Kourou (Guyana, thuộc Pháp) vào 23 giờ 6 phút ngày 3-5 (theo giờ Kourou), tức 9 giờ 6 phút ngày 4-5 (theo giờ Hà Nội).

VNREDSat-1 là vệ tinh có chức năng quan sát và chụp ảnh bề mặt trái đất. Theo PGS-TS Doãn Minh Chung, Viện trưởng Viện Công nghệ vũ trụ, VNREDSat-1 sẽ khởi đầu cho hệ thống quan sát trái đất của Việt Nam với khả năng cung cấp ảnh vệ tinh độ phân giải cao; giúp giám sát tài nguyên thiên nhiên, môi trường, thiên tai và biến đổi khí hậu.

Đặc biệt, đây là công cụ hữu hiệu góp phần đánh giá và ứng phó với cháy rừng, bão lũ, tràn dầu cũng như nhiều thảm họa thiên nhiên khác, nhất là nước biển dâng và biến đổi khí hậu qua việc cung cấp các hình ảnh chân thực nhằm hỗ trợ hiệu quả cho công tác cứu hộ, cứu nạn. “Với VNREDSat-1, chúng ta có được vệ tinh quan sát trái đất riêng để xây dựng hệ thống dữ liệu ảnh.

Từ đó, Việt Nam có thể theo dõi diễn biến thiên tai, giám sát biển đảo, ứng dụng khai thác tài nguyên môi trường, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Vì vậy, lợi ích của VNREDSat-1 không thể tính bằng tiền” - PGS - TS Doãn Minh Chung nhấn mạnh.

Theo PGS-TS Doãn Minh Chung, với việc chủ động nguồn ảnh vệ tinh độ phân giải cao, chúng ta có thể quan sát, xác định vị trí tàu thuyền trên những vùng biển đảo của Tổ quốc; khi kết hợp với phương pháp khác như trạm quan sát, tuần tra trên biển sẽ có hiệu quả cao trong phòng chống thiên tai, an ninh, quốc phòng…

Các chuyên gia đang lắp đặt vệ tinh VNREDSat-1. (Ảnh do Viện Công nghệ Vũ trụ cung cấp)

Tiến tới làm chủ công nghệ

Việc vệ tinh VNREDsat-1 được phóng lên quỹ đạo có thể coi là bước đi đầu tiên đến quá trình làm chủ công nghệ vệ tinh nhỏ của Việt Nam, một trong những mục tiêu của chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020 của Chính phủ.

Để chuẩn bị cho quá trình tiếp nhận và vận hành vệ tinh VNREDSat-1, tại Việt Nam, 3 cơ sở mặt đất để điều hành, tiếp nhận và xử lý tín hiệu ảnh vệ tinh đã được triển khai, gồm: trung tâm điều hành, trạm thu phát tín hiệu điều khiển vệ tinh và trạm thu ảnh vệ tinh. Hiện tại, cả 3 cơ sở này đã sẵn sàng để tiếp nhận, điều hành và khai thác vệ tinh ngay sau khi VNREDSat-1 được phóng thành công. Các hạng mục hạ tầng kỹ thuật bổ trợ như hệ thống cung cấp điện, mạng thông tin liên lạc… cũng đã được Chính phủ đầu tư xây dựng đồng bộ.

“Hiện nay, không chỉ cán bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam mà cả đơn vị phối hợp là Trung tâm Viễn thám quốc gia, Bộ Tài nguyên - Môi trường đều có khả năng đảm đương việc điều hành, điều khiển và thu nhận cũng như khai thác ảnh vệ tinh cho nhu cầu cần thiết của Việt Nam” - TS Bùi Trọng Tuyên khẳng định.

Trên thế giới hiện chỉ có 25 nước sở hữu vệ tinh quan sát trái đất. Trong đó, các quốc gia phát triển như Mỹ, Nga có tới hàng trăm vệ tinh viễn thám.

Với kích thước 600 mm x 570 mm x 500 mm, nặng khoảng 120 kg, tuổi thọ thiết kế của VNREDSat-1 là 5 năm. TS Bùi Trọng Tuyên cho biết ngoài dự án VNREDSat-1, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã triển khai một số dự án khác, điểm nhấn là việc khởi công xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc - Hà Nội…

“Động thái này nhằm tiến tới làm chủ công nghệ và tự chế tạo vệ tinh nhỏ quan sát trái đất, có khả năng quan sát toàn lãnh thổ Việt Nam trong mọi điều kiện thời tiết bằng công nghệ radar hiện đại; phục vụ giám sát và cảnh báo sớm thiên tai, các thảm hoạ môi trường; dự báo sớm sản lượng nông nghiệp, nguồn lợi hải sản, cập nhật hệ thống bản đồ điện tử cho quản lý và quy hoạch đất đai…” - TS Bùi Trọng Tuyên nói.

Hai ngày tới sẽ có ảnh trái đất Ngày 4-5, tên lửa đẩy VEGA - chủng loại tên lửa mới, được phát triển bởi Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) - sẽ phóng vệ tinh VNREDSat-1 vào quỹ đạo. Sau khi rời mặt đất 2 giờ, vệ tinh VNREDSat-1 sẽ tách ra khỏi tên lửa đẩy VEGA và khởi động động cơ đẩy của mình để tự điều chỉnh tới quỹ đạo làm việc. Tín hiệu đầu tiên từ vệ tinh VNREDSat-1 có thể được thu nhận từ 14 giờ 30 phút ngày 4-5. Nếu mọi việc đúng như dự kiến, chúng ta sẽ có được những bức ảnh chụp trái đất sau 2 ngày và những bức ảnh chụp khu vực lãnh thổ Việt Nam sau đó 1 ngày. Công ty Arianespace đã từng phóng thành công 2 vệ tinh viễn thông Vinasat-1 và Vinasat-2 của Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT).

DƯƠNG NGỌC

 Từ: Nguoilaodongonline