150 năm Diễn văn Gettysburg

Diễn văn Gettysburg huyền thoại  

Bài diễn văn tuy ngắn ngủi nhưng đã toát ra tinh thần trách nhiệm cao cả nhất của những người còn sống đối với sự nghiệp dân tộc mà biết bao chiến sĩ đã ngã xuống. Nó khẳng định lại lý tưởng Tự do, Bình đẳng đã được viết trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ.

Bài diễn văn Gettysburg huyền thoại
 của Abraham Lincoln 

ngày 19.11.1863 

Nguyễn Xuân Xanh

 

Abraham Lincoln
(1809 – 1865)

Dưới đây là bài diễn văn nổi tiếng, có lẽ nổi tiếng nhất của Tổng Thống Mỹ Abraham Lincoln, mà ông đã đọc trong buổi lễ khánh thành Nghĩa trang quốc gia Gettysburg ngày 19.11.1863, tức 144 năm trước đây. Trong cuộc nội chiến Nam Bắc (1861–1865), trận chiến xung quanh thành phố Gettysburg thuộc bang Pennsilvania vào tháng 7 năm đó có lẽ là đẫm máu nhất và được xem như khúc quanh cho cuộc chiến.

Bài diễn văn tuy ngắn ngủi nhưng đã toát ra tinh thần trách nhiệm cao cả nhất của những người còn sống đối với sự nghiệp dân tộc mà biết bao chiến sĩ đã ngã xuống. Nó khẳng định lại lý tưởng Tự do, Bình đẳng đã được viết trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ. 

 

Gettysburg đã trở thành cái tên rất nổi tiếng trong lịch sử Mỹ. Một vị lãnh đạo của một quốc gia lớn châu Á mấy năm trước trong chuyến công du tại Hoa Kỳ đã xin cho ông được đi thăm địa danh này. Ông coi đấy là một phần văn hóa không thể thiếu của chương trình thăm nước Mỹ. 

 

Những ngày gần đây một số báo chí Mỹ đưa tin, hai tấm ảnh vừa được tìm thấy trong thư viện quốc gia (Congress library) có thể là của Abraham Lincoln lúc trước khi ông đọc diễn văn. Cho đến nay chỉ có một tấm ảnh duy nhất còn lưu lại của ông chụp chung với đám đông sau khi đọc diễn văn. Cuộc thảo luận còn tiếp diễn về hai tấm ảnh mới này.

Sau đây là nguyên văn của Bài diễn văn:

Diễn văn Gettysburg

 Abraham Lincoln

Tám mươi bảy năm trước ông cha chúng ta đã khai sinh ra trên lục địa này một quốc gia mới, được thai nghén trong Tự do, và sống hiến dâng cho lý tưởng được đề ra, rằng tất cả mọi người được tạo hóa sinh ra bình đẳng.

Giờ đây chúng ta bị lâm vào một cuộc nội chiến lớn, thử thách xem quốc gia này, hay bất cứ quốc gia nào được thai nghén và sống hiến dâng như thế, có thể tồn tại được lâu dài hay không. Chúng ta gặp nhau trên một chiến trường lớn của cuộc chiến này. Chúng ta đến để hiến dâng một phần đất nhỏ của chiến trường này làm nơi an nghỉ cuối cùng cho những người đã để lại mạng sống mình tại đây, để cho quốc gia này có thể tồn tại. Tất cả đều phù hợp và chính đáng để chúng ta làm việc này.

Tuy nhiên, theo một nghĩa rộng hơn, chúng ta không thể hiến dâng – không thể tôn phong – không thể thánh hóa – miếng đất này. Chính những con người dũng cảm đã chiến đấu tại đây, dù còn sống hay đã chết, đã làm thiêng liêng nó, vượt xa khả năng kém cỏi của chúng ta để thêm hay bớt đi điều gì cho nó. Thế giới sẽ ít chú ý, hay nhớ lâu những gì chúng ta nói ở đây, nhưng sẽ không bao giờ quên điều gì họ đã làm ở đây. Chính chúng ta, những người còn sống, mới phải hiến dâng mình cho công việc dở dang mà những người chiến đấu ở đây đã tiến hành một cách cao quý. Chính chúng ta mới là những người phải hiến dâng mình cho nhiệm vụ lớn còn ở trước mặt – rằng từ những người chết được vinh danh này chúng ta sẽ nhận lấy sự tận tụy nhiều hơn cho sự nghiệp mà họ đã cống hiến đến hơi thở cuối cùng – rằng chúng ta ở đây sẽ có quyết tâm cao để cho những người đã ngã xuống sẽ không hy sinh một cách phí hoài – rằng quốc gia này, dưới ơn trên của Chúa, sẽ chứng kiến một cuộc sinh nở mới của tự do – và rằng chính quyền của dân, do dân và vì dân, sẽ không biến mất khỏi trái đất này.

Bản dịch : Nguyễn Xuân Xanh

Minh họa cuộc chiến tại Gettysburg

The Gettysburg address

Four score and seven years ago our fathers brought forth on this continent, a new nation, conceived in Liberty, and dedicated to the proposition that all men are created equal.

Now we are engaged in a great civil war, testing whether that nation, or any nation so conceived and so dedicated, can long endure. We are met on a great battle-field of that war. We have come to dedicate a portion of that field, as a final resting place for those who here gave their lives that that nation might live. It is altogether fitting and proper that we should do this. 

But, in a larger sense, we can not dedicate -- we can not consecrate -- we can not hallow -- this ground. The brave men, living and dead, who struggled here, have consecrated it, far above our poor power to add or detract. The world will little note, nor long remember what we say here, but it can never forget what they did here. It is for us the living, rather, to be dedicated here to the unfinished work which they who fought here have thus far so nobly advanced. It is rather for us to be here dedicated to the great task remaining before us -- that from these honored dead we take increased devotion to that cause for which they gave the last full measure of devotion -- that we here highly resolve that these dead shall not have died in vain -- that this nation, under God, shall have a new birth of freedom -- and that government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth.

Abraham Lincoln

19.11.1863

Source: Collected Works of Abraham Lincoln, edited by Roy P. Basler.

Khách đốt nến trong Nghĩa trang Quốc gia tưởng niệm các sự kiện đánh dấu kỷ niệm thứ 150 của trận chiến ở Gettysburg, Pennsylvania