Bauxite Việt Nam
9/04/2014
(Bài chia sẻ của linh mục Nguyễn Thể Hiện trong thánh lễ an táng
thầy Phêrô Đinh Đăng Định tại Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn)
Kính thưa cộng đoàn,
Bài Tin Mừng mà chúng ta vừa nghe công bố, xác quyết với chúng ta một
sự thật – một sự thật căn bản đối với con người nói chung và đối với
niềm tin Kitô giáo nói riêng.
Chúa Giêsu hôm nay đến thăm một đám ma. Thực ra, người ta đã chôn
người chết rồi. Chúa Giêsu thổn thức. Người còn khóc nữa chứ không chỉ
thổn thức. Người đau xót trước tình cảnh bi đát của thân phận con người
mà cái chết như là thực tại gộp tóm lại tất cả những thứ bi đát, tội
lụy, đau đớn và bất hạnh của con người. Đức Giêsu đối diện với thực
trạng ấy. Người thổn thức.
Nhưng không chỉ thổn thức, Đức Giêsu còn cho ông Lazarô phục sinh!
Việc Đức Giêsu cho ông Lazarô phục sinh là một dấu lạ trong Tin Mừng
Gioan để khẳng định rằng: còn thực hơn cả nỗi đau đã gây nên sự thổn
thức của Chúa Giêsu, còn thực hơn cả cái chết và nỗi bất hạnh đã đẩy
Lazarô và gia đình Lazarô đến sự đau khổ vô bờ kia, là sự sống! Thực hơn
cả cái chết, thực hơn cả những bất hạnh, thực hơn cả những đau đớn, là
sự sống và là sự sống vĩnh cửu. Con Thiên Chúa đến để đem cho nhân loại
sự sống ấy. Và hóa ra là: còn sâu hơn cả nỗi bất hạnh của phận người,
còn sâu hơn cả quyền lực tưởng như không thể vượt qua nổi của sự ác, của
sự dữ, là sự sống và sự thiện!
Bài Tin Mừng vừa được công bố, nhắc cho chúng ta cái xác quyết căn
bản đó, rằng bất chấp tất cả, tiếng nói cuối cùng trên thân phận con
người, cá nhân cũng như cộng đồng, sẽ là tiếng nói của sự thiện, tiếng
nói của sự sống – (và là sự sống vĩnh cửu). Bất chấp trong thực tế,
chúng ta thấy cái ác hình như là hoành hành, cái ác hình như là có sức
mạnh tuyệt đối, song trong lòng tin, chúng ta biết rằng: nhờ cái chết và
sự phục sinh của Chúa Giêsu, người có quyền đóng ấn cuối cùng trên lịch
sử sẽ là chính Thiên Chúa – Thiên Chúa của sự sống, Thiên Chúa của sự
thiện.
Đấy là một trong những xác tín căn bản làm nền tảng cho cuộc sống của
tất cả chúng ta, cách riêng là cho cuộc sống của người Kitô hữu. Đức
Kitô đã đi vào trần gian: Người đi vào đến tận cùng cái cõi của sự chết,
của sự bất hạnh. Nhưng từ chính ở trong cái vực thẳm của cái chết, của
sự bất hạnh và của tội lụy của con người ấy, Đức Giêsu đã trỗi dậy trong
tư thế là Đấng Phục Sinh. Anh chị em có thể chiêm ngắm hình ảnh của
Đấng Phục Sinh được diễn tả trên cung thánh để cho chúng ta thấy: sự
thiện sẽ thắng chứ không phải sự ác, sự sống sẽ thắng chứ không phải sự
chết.
Và chính trong cái xác tín căn bản ấy, chúng ta dấn thân đi trong
cuộc đời này, chúng ta dấn thân cho công lý, cho sự thật, cho sự thiện,
cho phẩm giá và quyền của con người. Cuộc hành trình dấn thân ấy có rất
nhiều khó khăn, thưa anh chị em. Có những lúc chúng ta tưởng chừng như
thể là chúng ta bị đè bẹp, và cá nhân này cá nhân kia có thể bị nghiền
nát dưới quyền lực của sự dữ. Nhưng mà cuối cùng, cái ấn đóng trên lịch
sử sẽ vẫn là ấn đóng của sự thiện, ấn đóng của sự sống – thưa anh chị
em!
Tôi thiết tưởng thầy Phêrô Đinh Đăng Định đã dấn thân (trong một cuộc
chiến có vẻ không cân sức, trong một hoàn cảnh có vẻ rất cô độc, giữa
một thực tế rất bi đát của xã hội) là với xác tín căn bản đó. Và cũng với
cái xác tín căn bản đó, thầy đã lãnh nhận ấn tín của bí tích rửa tội
để con người bé nhỏ của thầy được hòa vào cái thiện vĩnh cửu, hòa vào sự
sống vĩnh cửu của Thiên Chúa. Cái xác tín căn bản đó chính là xác
tín đã nâng đỡ thầy – tôi tin như thế – trong suốt những tháng ngày một
mình cô đơn dấn thân và trong suốt những tháng ngày khốn khổ nơi tù
ngục.
Cũng chính cái xác tín căn bản đó – dù không được ý thức một cách rõ ràng
đi chăng nữa – cũng đã là xác tín để thầy nhắc nhở con cái thầy:
“Chúng ta đừng thù hận… Chúng ta không phải là kẻ thù của nhau”. Sự thù hận, sự sân
hận sẽ không có nền tảng, sẽ là phi lý, nếu người ta xác tín vào sự chiến
thắng của sự thiện. Sự chiến thắng của sự thiện làm cho người ta không còn
phải thù hận nữa, bởi người ta biết rằng cái ác đang đè trên mình và trên gia đình mình, chỉ là cái gì đấy tạm thời, không có nền
tảng. Tiếng nói cuối cùng sẽ vẫn là tiếng nói của điều thiện, điều
tốt, của công lý, của sự thật, và nhất là của sự sống, của tình yêu. Trong cái xác
tín căn bản đó, chúng ta đối diện với người khác mà không sân hận, không
thù hận. Tôi nghĩ: có lẽ xuất phát chính từ cái xác tín sâu xa ấy mà
ngay trên giường bệnh, giữa những hoàn cảnh bi đát nhất, cứ bình thường người
ta sẽ căm thù vô cùng, thầy đã có thể nhắc nhở con cái thầy đừng
sân hận, đừng thù hận, hãy yêu thương nhau, hãy yêu thương mọi người.
Chính trong cái xác tín về sự tất thắng của sự thiện, của sự sống, và
trong cái ý thức rằng mình cần phải dấn thân với một lòng bao dung, với tình yêu chứ không phải với sự sân hận, sự thù hận, thầy đã từ biệt chúng ta khi
công trình còn dang dở.
2. Suy nghĩ về một số vấn đề quan trọng
Hôm nay là lễ tiễn biệt thầy. Trong thánh lễ này, tôi nghĩ chúng ta cần
phải ý thức được rằng: sự ra đi của thầy không phải là dấu chấm hết. Sự
ra đi này, cái chết này là một cánh cửa mở ra và mời gọi chúng ta ý thức
một số thực tại quan trọng. Và tôi tưởng là ở trong thánh lễ an táng
thầy hôm nay, chúng ta nên dừng lại một vài phút để suy nghĩ đến một vài
điều quan trọng – không phải là tất cả mọi điều, mà chỉ là một vài
điều mà tôi nghĩ là quan trọng nhất chúng ta có thể suy nghĩ bên cạnh
người thân của chúng ta, bên cạnh người mà chúng ta ngưỡng mộ là thầy
Phero Đinh Đăng Định.
a. Về nền tảng xây dựng xã hội và cộng đồng
Điều thứ nhất mà tôi muốn mời cộng đoàn suy nghĩ khi tiễn biệt thầy,
là suy nghĩ về cái nền tảng đã được chọn lựa để xây dựng cộng đồng và xã
hội của chúng ta.
Từ mấy chục năm nay, Đất Nước của chúng ta đã được xây dựng trên nền
tảng của một chủ thuyết: chủ thuyết Mác – Lênin. Đó là một chủ thuyết kinh tế – chính trị, thưa anh chị em!
Khoan nói đến tính đúng đắn hay không đúng đắn của chủ thuyết này.
Tôi chỉ muốn mời gọi cộng đoàn trước hết hãy suy nghĩ đến một điều: đó
là một chủ thuyết kinh tế và chính trị!
Cả một cộng đồng, cả một xã hội được xây dựng trên một chủ thuyết về
kinh tế và chính trị! Tôi tự hỏi: đâu là chỗ cho những giá trị nhân văn,
đâu là chỗ cho những giá trị đạo đức, đâu là chỗ cho những giá trị tâm
linh, trong cái xã hội được xây dựng chỉ trên một chủ thuyết kinh tế và
chính trị? Những giá trị nhân văn, những giá trị căn bản của con người,
những giá trị của đạo đức, của luân lý, những giá trị của tâm linh, những
giá trị làm nên con người khác con vật, đã bị đẩy xuống hàng thứ và trở
thành phương tiện để phục vụ cho những mục tiêu kinh tế và chính trị.
Chưa nói rằng: thực tế đã cho thấy chủ thuyết ấy không đúng và bộc lộ
những sai lầm chết người ngay cả trong phương diện kinh tế và chính trị,
thưa anh chị em!
Hội đồng Giám mục Việt Nam, trong bản góp ý để sửa đổi Hiến pháp, đã
nghiêm túc đặt vấn đề về chuyện này. Cần phải đi tìm một nền tảng khác
để xây dựng, để kiến thiết xã hội và cộng đồng của chúng ta. Cần phải
đặt cả xã hội và cộng đồng này trên một nền tảng khác, một nền tảng có tính
nhân văn hơn, một nền tảng chú trọng đến đạo đức và luân lý hơn, một nền
tảng kính trọng phương diện tâm linh của con người hơn!
Thầy Đinh Đăng Định đã không có một bản tuyên bố nào về điều ấy,
nhưng thầy đã là một trong những nạn nhân của một xã hội không chú trọng
đến đạo đức, không chú trọng đến những giá trị căn bản của con người.
Cái xã hội chỉ biết đến những quyền lợi kinh tế và chính trị (thậm chí chỉ là
biết đến quyền lợi kinh tế và chính trị của một nhóm nào đấy), đã muốn
nghiền nát những tiếng nói khác và không cho phép người ta đề cập đến
những giá trị căn bản hơn, những giá trị sâu xa hơn của thân phận làm
người. Và khi thầy Đinh Đăng Định thực hiện quyền được lên tiếng của
mình, thực hiện cái khát vọng được bảo vệ môi trường của mình, khi thầy
Đinh Đăng Định đề cập đến những vấn đề căn bản của xã hội, mà vì sự đề
cập ấy đụng chạm đến những quyền lợi kinh tế và chính trị của một nhóm
nào đấy, thầy bị nghiền nát.
Sự kiện thầy Đinh Đăng Định ra đi, mời gọi chúng ta suy nghĩ một cách
nghiêm túc, không phải chỉ là về một vài hiện tượng. Trong cái
xác tín về sự chắc chắn chiến thắng của sự thiện, của sự sống, trong
cái tâm từ bi của con người không sân hận mà đặt mình trên cái nền
tảng của xác tín kia, chúng ta được mời gọi suy nghĩ một cách bình tĩnh,
về chính cái nền tảng xây dựng xã hội của chúng ta, và chúng ta được
mời gọi góp phần mình – như thầy Định đã góp phần – để xây dựng, để kiến
tạo một xã hội trên một nền tảng căn bản hơn, đúng đắn hơn.
b. Về quyền được tham gia của công dân
Điểm thứ hai mà tôi muốn mời gọi anh chị em suy nghĩ khi ở bên thầy
Đinh Đăng Định trong những giờ phút cuối cùng này, là tôi muốn mời anh
chị em suy nghĩ về quyền được tham gia.
Một trong những quyền căn bản của con người xuất phát từ chính phẩm
giá làm người và nhất là phẩm giá của những con người mà Chúa Giêsu Kitô đã
chết và phục sinh để cứu độ, là quyền được tham gia vào những quyết định
liên quan đến vận mệnh của mình, quyền được tham gia vào việc quản trị
xã hội, quản trị cộng đồng. Sự tham gia ấy có thể ở mức độ chung nhất là
quyền được bầu cử và ở khía cạnh thứ hai là quyền được kiến nghị, quyền được
lên tiếng trong những vấn đề liên quan đến chính mình, đến người thân,
đến cộng đồng của mình.
Hội đồng Giám mục Việt Nam, trong lá thư gửi toàn thể dân tộc và nhất
là gửi cho những người có trách nhiệm của đất nước về việc sửa đổi Hiến pháp,
đã đề nghị đừng dành độc quyền chính trị, độc quyền cai trị, quản trị đất nước,
cho bất cứ một đảng phái chính trị riêng biệt nào.
Thầy Đinh Đăng Định đã lên tiếng yêu cầu phải có một sự đa đảng.
Khi tôi đi bầu cử, mà tôi chỉ có một đối tượng để bỏ phiếu, khi tôi đi
bầu cử mà luật pháp đã quy định rằng đất nước này chỉ được điều khiển,
được lãnh đạo bởi một tổ chức, thì trong thực tế, tôi đã bị tước chính cái quyền bầu cử đích thực của mình. Tôi sẽ không có một chọn lựa
nào khác, nếu chỉ có một cánh cửa mở cho tôi. Quyền bầu cử trong thực
chất đã không còn được tôn trọng với tất cả tính toàn vẹn và chân thực
của nó. Khi thầy Đinh Đăng Định lên tiếng về chuyện đa đảng, thì vấn đề
không phải là lật đổ ai – tôi nghĩ vậy – mà vấn đề là một quyền của con
người – quyền tham gia vào đời sống xã hội – phải được tôn trọng.
Khi thầy kiến nghị về việc dừng dự án khai thác bauxite tại Tây
Nguyên, và thầy vận động những người khác cùng với thầy và những người
khác nữa, đưa ra kiến nghị này bằng một biện pháp ôn hòa, không bạo lực,
là thầy đang thực hiện quyền được tham dự vào sự việc của đất nước, của cộng
đồng.
Thầy đã phải trả giá cho việc thực hành cái quyền ấy.
Hôm nay, trước thi hài của thầy, trong những giây phút cuối cùng chúng
ta tiễn đưa thầy, tôi mời gọi anh chị em suy nghĩ về điều ấy – thưa anh
chị em – suy nghĩ về quyền được tham gia của chính chúng ta và cộng
đồng chúng ta. Xin thưa thật với anh chị em, là chúng tôi – những linh
mục – không kêu gọi lật đổ bất cứ ai, và chúng tôi không làm chính trị.
Nhưng chúng tôi đề cập đến quyền được tham gia của người dân. Và thầy
Định – tôi thiết tưởng – cũng đã nghĩ đến quyền ấy, không phải chỉ bằng lí trí, không phải chỉ bằng hoài bão, mà thầy đã dấn thân để thực hiện cái
quyền ấy của mình. Và thầy đã trả giá!
c. Về quyền của các tù nhân
Điểm thứ ba mà tôi muốn mời gọi anh chị em suy nghĩ (trong rất nhiều
điều chúng ta có thể suy nghĩ trước sự ra đi của thầy Đinh Đăng Định),
đó là về quyền của các tù nhân, nhất là các tù nhân lương tâm.
Ngay cả trong trường hợp người ta có tội mà phải vào tù, thì những
quyền căn bản của con người như quyền ăn, quyền uống, quyền được chữa
bệnh…vẫn còn phải được tôn trọng, nhất là quyền về tâm linh. Thế nhưng
trên thế giới này (chắc không phải chỉ ở Việt Nam), quyền của các tù
nhân vẫn còn chưa được tôn trọng. Và chính sự thiếu tôn trọng quyền của
những tù nhân ấy, trong trường hợp cụ thể của thầy Đinh Đăng Định, đã
dẫn thầy đến những cơn đau đớn vô cùng trước khi thầy từ giã chúng ta.
Những tháng ngày đau đớn bệnh tật và nhất là giờ đây, sự ra đi của thầy,
nhắc chúng ta rằng vẫn còn đấy một vấn đề: vấn đề quyền của các tù
nhân.
3. Kết luận
Kính thưa anh chị em,
Còn nhiều vấn đề có thể nêu lên, nhưng tôi không muốn lạm dụng thì giờ của anh chị em.
a. Trước hết, tôi mời anh chị em nhìn vào cuộc đời, nhất là nhìn vào những dấn thân, của thầy Định.
Chúng ta đặt mình trong bối cảnh của lòng tin Kitô giáo mà chính thầy
đã tin nhận vào những giờ phút cuối của cuộc hành trình trên trần gian
này, để trước hết xác tín rằng: không phải quyền lực của sự dữ, sự
ác sẽ đóng ấn trên lịch sử mà là quyền lực của sự thiện, của sự sống. Và
trong lòng tin Kitô giáo, chúng ta biết quyền lực đó là quyền lực của
Đấng đã đi vào tận cõi chết để phục sinh vinh hiển.
Nhà thơ Tagore nói: “Ngài đã đặt lên môi tôi cái chén của sự chết và
đổ đầy vào đấy sự bất tử”. Chúa Kitô hôm nay trong bài Tin Mừng mà chúng
ta lắng nghe, đã thổn thức trước cái chết của anh Lazarô và trước nỗi
đau của gia đình chị Marta. Và không chỉ thổn thức, chính Ngài sẽ đi vào
cái chết trong cuộc khổ nạn hết sức tàn khốc. Lúc ấy Chúa Giêsu đã
không từ khước cái chén của sự chết được đặt trên môi Ngài. Nhưng chính Ngài, trong tư
cách là Thiên Chúa và sau khi đã đi trọn con đường của cái chén sự chết ấy, Ngài đã đổ đầy vào cái chén ấy sự bất tử.
Ngay trong những đau thương của chúng ta, ngay trong những mất mát
của chúng ta, ngay trong những khốn khổ của chúng ta, ngay trong những
thử thách của chúng ta, ngay trong những sự chúng ta bị nghiền nát bởi
quyền lực của sự dữ và sự ác, vẫn còn đấy sức mạnh của sự thiện, của sự sống. Và
chúng ta xác tín điều đó.
Chính trên cái nền của sự xác tín đó, chúng ta tiếp tục cuộc hành
trình dấn thân của mình. Và, cũng chính trên cái xác tín căn bản về
chiến thắng chắc chắn của sự thiện, của sự sống và nhất là sự thiện, sự
sống đến từ chính Thiên Chúa ấy, chúng ta có một tấm lòng bao dung, không
sân hận, nhưng biết kính trọng những người khác, ngay cả những người
gây đau thương cho bản thân chúng ta hay cho cộng đồng chúng ta.
Tôi thiết tưởng đấy là sứ điệp quan trọng mà thầy Định để lại cho chúng ta.
b. Điểm thứ hai: bên cạnh thi hài của thầy, trong khung cảnh của lễ
an táng này, tôi mời gọi cộng đoàn nghĩ đến một vài vấn đề căn cốt hơn là
sự đau thương, sự khóc lóc, trong đó có ba vấn đề mà tôi vừa đề cập với
anh chị em.
- Thứ nhất: cần phải thiết lập, cần phải kiến tạo, cần phải làm thế
nào đấy để xã hội của chúng ta được xây dựng trên một nền tảng quân bình
hơn, thật hơn, giá trị hơn là một chủ thuyết kinh tế và chính trị. Cần
phải tôn trọng những giá trị đạo đức, những giá trị nhân văn và những
giá trị tâm linh, trong việc kiến tạo một xã hội, một cộng đồng, những
người sống với nhau ngay trên dải đất hình chữ S này.
- Thứ hai là cần phải nỗ lực thế nào đấy để quyền được tham gia vào
việc điều hành xã hội của mỗi người và của mọi người, được kính trọng.
- Thứ ba, chúng ta cần phải làm thế nào đấy để quyền căn bản của các tù nhân, nhất là các tù nhân lương tâm, được kính trọng.
Xin Chúa Giêsu Kitô là đấng đã đi vào tận ngôi mộ của Lazarô để từ đấy đưa
Lazarô ra khỏi quyền lực của sự chết, giúp cho chúng ta đạt thấu được những sự
thật và sự thiện căn bản đó!
Xin Người đón nhận thầy Đinh Đăng Định vào trong vinh quang của sự thiện và sự sống của Người!
Và xin Người thêm sức để chúng ta vững mạnh trong cuộc dấn thân tiếp
nối những người đã đi trước chúng ta trong những hoài bão tốt lành,
trong những nỗ lực tốt lành và trong những khát vọng chân chính của con
người!
[*] Chép lại từ băng ghi âm trực tiếp; các tiêu đề là của người chép lại.
No comments:
Post a Comment